CAG Report: రేఖా గుప్తా నేతృత్వంలోని ఢిల్లీ బిజెపి ప్రభుత్వం ఈరోజు అసెంబ్లీలో CAG నివేదికను సమర్పించింది. ఇది కేజ్రీవాల్ ప్రభుత్వ హయాంలో జరిగిందని ఆరోపించబడిన మద్యం కుంభకోణానికి సంబంధించినది. ఈ నివేదికలోని 15 ముఖ్యమైన అంశాలను మనం అర్థం తెలుసుకుందాం.
ఢిల్లీలోని కొత్త బిజెపి ప్రభుత్వం ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీని దాని పదేళ్ల పాలనను వదిలిపెట్టే మానసిక స్థితిలో ఉన్నట్లు కనిపించడం లేదు. రేఖ గుప్తా నేతృత్వంలోని బిజెపి ప్రభుత్వం ఈరోజు మొదటిసారిగా CAG నివేదికను సమర్పించడానికి అసెంబ్లీ వేదికను ఉపయోగించింది. ఈ CAG నివేదిక కేజ్రీవాల్ ప్రభుత్వ హయాంలో జరిగిందని ఆరోపించిన మద్యం కుంభకోణానికి సంబంధించినది. అసెంబ్లీలో సమర్పించిన నివేదిక ప్రకారం, 2021-2022 చట్టం కారణంగా ఢిల్లీ ప్రభుత్వానికి రూ.2 వేల కోట్లకు పైగా నష్టం వాటిల్లింది. ఈ ఎక్సైజ్ పాలసీని అమలు చేయడంలో జరిగిన కుంభకోణానికి సంబంధించి ఢిల్లీ మాజీ ముఖ్యమంత్రి అరవింద్ కేజ్రీవాల్, ఉప ముఖ్యమంత్రి మనీష్ సిసోడియా నెలల తరబడి తీహార్ జైలులో గడిపారు.
ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ ప్రభుత్వంపై మొత్తం 14 కాగ్ నివేదికలను ఢిల్లీ అసెంబ్లీలో సమర్పించనున్నారు. ఈ నివేదిక వాటిలో ఒకటి. లైసెన్స్ జారీ చేసే ప్రక్రియలో ఉల్లంఘనలు జరిగాయని ఈ నివేదికలో పేర్కొన్నారు. అలాగే, మద్యం విధానంలో మార్పులను సూచించడానికి ఏర్పాటు చేసిన నిపుణుల ప్యానెల్ సిఫార్సులను అప్పటి ఉప ముఖ్యమంత్రి ఎక్సైజ్ మంత్రి మనీష్ సిసోడియా కూడా విస్మరించారు. ఈ నివేదిక ప్రకారం ప్రభుత్వ ఖజానాకు రూ.941.53 కోట్ల ఆదాయ నష్టం, లైసెన్స్ ఫీజుల రూపంలో దాదాపు రూ.890.15 కోట్ల నష్టం, కొన్ని ఇతర మినహాయింపుల కారణంగా రూ.144 కోట్ల నష్టం వాటిల్లింది. దాదాపు 15 అంశాలలో తయారు చేయబడిన ఈ నివేదికను మనం అర్థం చేసుకుందాం.
1. రెండు వేల కోట్ల రూపాయల నష్టం ఇలా జరిగింది
ప్రభుత్వం తీసుకున్న వివిధ చర్యల కారణంగా, ఢిల్లీ ఖజానాకు దాదాపు రూ. 2 వేల కోట్ల నష్టం వాటిల్లింది. నిబంధనలకు అనుగుణంగా లేని వార్డులలో రిటైల్ దుకాణాలను తెరవకపోవడం వల్ల రూ.941.53 కోట్ల నష్టం వాటిల్లింది, సరెండర్ చేసిన లైసెన్స్‌లను తిరిగి టెండర్ చేయకపోవడం వల్ల రూ.890 కోట్ల నష్టం వాటిల్లింది, ఎక్సైజ్ శాఖ సలహా ఉన్నప్పటికీ COVID-19 కారణంగా జోనల్ లైసెన్స్ ఫీజును మినహాయించడం వల్ల రూ.144 కోట్ల నష్టం వాటిల్లింది, జోనల్ లైసెన్స్‌ల నుండి సెక్యూరిటీ డిపాజిట్ సరిగ్గా తీసుకోకపోవడం వల్ల రూ.27 కోట్ల నష్టం వాటిల్లింది. వీటన్నింటినీ కలిపితే, మొత్తం నష్టం రూ.2 వేల కోట్లు అవుతుందని కాగ్ తన నివేదికలో పేర్కొంది.
2. లైసెన్సులు జారీ చేయడంలో అక్రమాలు
CAG నివేదిక ప్రకారం, ఢిల్లీ ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ ప్రభుత్వం ఢిల్లీ లిక్కర్ పాలసీ 2010లోని 35వ నిబంధనను అమలు చేయడంలో విఫలమైంది. దీని కారణంగా టోకు వ్యాపారులకు లైసెన్సులు ఇవ్వబడ్డాయి. ఇది మొత్తం మద్యం గొలుసుపై ప్రభావం చూపింది.
3. ఆదాయం తగ్గింది కానీ టోకు వ్యాపారులు లాభపడ్డారు
దీని కారణంగా, మద్యం తయారీ, టోకు రిటైల్ వ్యాపారం మధ్య సమన్వయం దెబ్బతింది. దీని కారణంగా, టోకు వ్యాపారుల లాభాలు 5 నుండి 12 శాతం పెరిగాయి కానీ ఆదాయం తగ్గింది.
4. ఎలాంటి దర్యాప్తు కూడా నిర్వహించబడలేదు
ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ ప్రభుత్వం ఎలాంటి దర్యాప్తు లేకుండానే రిటైల్ విక్రేతలకు లైసెన్సులు ఇచ్చింది. ఈ విషయంలో, అతని ఆర్థిక పత్రాలను లేదా అతని నేర చరిత్రను పరిగణనలోకి తీసుకోలేదు.
5. నిపుణుల ప్యానెల్ విస్మరించబడింది
లైసెన్స్ జారీ చేసే ప్రక్రియలో ఉల్లంఘనలు జరిగాయని ఈ నివేదికలో పేర్కొన్నారు. అలాగే, మద్యం విధానంలో మార్పులను సూచించడానికి ఏర్పాటు చేసిన నిపుణుల ప్యానెల్ సిఫార్సులను అప్పటి ఉప ముఖ్యమంత్రి ఎక్సైజ్ మంత్రి మనీష్ సిసోడియా కూడా విస్మరించారు.
6. తగ్గిన పారదర్శకత
కేజ్రీవాల్ ప్రభుత్వ మద్యం విధానం ఒక దరఖాస్తుదారునికి 54 మద్యం దుకాణాలను ఆమోదించిందని నివేదిక పేర్కొంది. ఈ విషయంలో మునుపటి పరిమితి రెండు మాత్రమే. ఇది మద్యం గుత్తాధిపత్యానికి నిల్వకు మార్గం తెరిచింది.
7. టోకు వ్యాపారులకు గుత్తాధిపత్యం ఉంటుంది
ఎక్సైజ్ విధానం మద్యం తయారీ కంపెనీలు టోకు వ్యాపారుల మధ్య అనుబంధానికి మార్గం సుగమం చేసిందని నివేదిక పేర్కొంది. దీన్ని చేయమని కూడా బలవంతం చేశారు. దీని కారణంగా, ఎంపిక చేసిన కొంతమంది టోకు వ్యాపారులు సరఫరా గొలుసుపై గుత్తాధిపత్యాన్ని పొందారు.
8. కేబినెట్ ఆమోదం పొందడంలో జాప్యం
పోటీ తగ్గడం వల్ల ప్రభుత్వం కూడా ఆదాయాన్ని కోల్పోయిందని నివేదిక పేర్కొంది. ఆర్థికంగా భారీ ప్రభావాన్ని చూపే మినహాయింపులు రాయితీలను మంత్రివర్గ ఆమోదం లేకుండా లేదా లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్‌తో సంప్రదించకుండానే ఇచ్చారు. CAG కూడా దీనిని ఎగవేతగా పరిగణించింది.
9. నిషేధించబడిన చోట తెరిచిన దుకాణాలు
మద్యం ధర నిర్ణయించడంలో కూడా పారదర్శకత పాటించలేదు. 2021 ఢిల్లీ మాస్టర్ ప్లాన్ ప్రకారం, కొన్ని ప్రదేశాలలో మద్యం దుకాణాలను తెరవడంపై నిషేధం ఉంది. కానీ కేజ్రీవాల్ ప్రభుత్వం ప్రవేశపెట్టిన ఎక్సైజ్ పాలసీ 2021-22 ప్రకారం ప్రతి వార్డులో కనీసం రెండు రిటైల్ దుకాణాలు తెరవాలని ఆదేశించింది.
10. మద్యం ధరలలో పారదర్శకత లేకపోవడం
నివేదికలో అత్యంత తీవ్రమైన విషయం ఏమిటంటే వినియోగదారులకు వేరే మార్గం లేకుండా పోయింది. దీని ఫలితంగా మద్యం ధరలు ఇష్టానుసారంగా పెరిగే అవకాశం ఉంది. దీనికోసం, లైసెన్సింగ్ ప్రక్రియను తారుమారు చేయడాన్ని CAG నివేదిక తీవ్రంగా ప్రస్తావించింది.
11. పరీక్షను కూడా పట్టించుకోలేదు
నాణ్యత పరీక్ష నివేదికలు లేకపోయినా లేదా బ్యూరో ఆఫ్ ఇండియన్ స్టాండర్డ్స్ ప్రకారం సరైన స్థాయిలో లేకపోయినా ఎక్సైజ్ శాఖ లైసెన్సులు జారీ చేసింది. 51 శాతం విదేశీ మద్యం పరీక్ష కేసులలో, నివేదికలు ఒక సంవత్సరం కంటే పాతవి లేదా తేదీ లేకుండా ఉన్నాయి.
12. ఇంటెలిజెన్స్ బ్యూరో పనిచేయలేదు
ప్రభుత్వ ఎక్సైజ్ ఇంటెలిజెన్స్ బ్యూరో దేశీయ మద్యం అక్రమ రవాణాకు వ్యతిరేకంగా ముందు జాగ్రత్త చర్యలు తీసుకోవడంలో విఫలమైంది. కాగా, స్వాధీనం చేసుకున్న మద్యం స్టాక్‌లో 65 శాతం దేశీయ మద్యం. నివేదిక ప్రకారం వారు దానిని జప్తు చేశారు. తదుపరి చర్యలు తీసుకోలేదు.
13. పత్రాలను సరిగ్గా ఉంచకపోవడం
ఎక్సైజ్ శాఖ ప్రాథమిక రికార్డులను కూడా సరిగ్గా నిర్వహించలేదు. దీని కారణంగా, ఆదాయ నష్టాన్ని లేదా అక్రమ రవాణా సరళిని ట్రాక్ చేయడం అసాధ్యంగా మారింది. ఈ విధంగా, పత్రాలను సరిగ్గా ఉంచుకోకపోవడం కూడా నేరంగా పరిగణించబడింది.
14. ఉల్లంఘించిన వారిపై ఎటువంటి చర్య తీసుకోబడలేదు
నివేదిక ప్రకారం, లైసెన్స్ నిబంధనలను ఉల్లంఘించిన వారిపై ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ ప్రభుత్వం జరిమానా కూడా విధించలేకపోయింది. ఎక్సైజ్ సంబంధిత దాడులు ఎటువంటి ఖచ్చితమైన ప్రణాళిక లేకుండా జరిగాయి. దీని కారణంగా చర్యను సరిగ్గా నిర్వహించలేకపోయారు.
15. AI ఉపయోగించబడలేదు
నివేదిక ప్రకారం, ఆధునిక డేటా AI ని ఉపయోగించటానికి బదులుగా, ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ ప్రభుత్వ ఎక్సైజ్ విధానం పాత అసమర్థమైన పద్ధతులపై ఆధారపడింది. ఇది కూడా అక్రమాలకు ఒక కారణంగా పరిగణించబడింది.
లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ సిఫార్సు దర్యాప్తు
ఢిల్లీ అసెంబ్లీ ఎన్నికలు గత సంవత్సరం లోక్‌సభ ఎన్నికలకు ముందు ఆరోపించిన మద్యం కుంభకోణం అంశం బాగా చర్చించబడింది. జూలై 2022లో, ఢిల్లీ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ వీకే సక్సేనా ఈ విషయంపై సీబీఐ విచారణకు సిఫార్సు చేశారు. మద్యం పాలసీని రూపొందించడంలో అమలు చేయడంలో జరిగిన అవకతవకల గురించి లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ సిఫార్సులో ప్రస్తావించారు. దీనిని ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ ప్రభుత్వంపై రాజకీయ దాడిగా బిజెపి ఉపయోగించుకుంది. ఈ కేసులో దర్యాప్తు సంస్థల చర్యలు అరెస్టుల తర్వాత, అరవింద్ కేజ్రీవాల్, సిసోడియా, సంజయ్ సింగ్ సహా అనేక మంది అగ్ర ఆప్ నాయకులు చాలా నెలలు జైలులో గడపవలసి వచ్చింది.