Nepal: నేపాల్ ప్రభుత్వం దేశంలో 26కు పైగా సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫారమ్‌లపై నిషేధం విధించింది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రసిద్ధి చెందిన ఫేస్‌బుక్, యూట్యూబ్, ఎక్స్ (ట్విట్టర్) వంటి ప్రముఖ సంస్థలు ఈ నిషేధం పరిధిలోకి వస్తాయి. ఈ నిషేధానికి ప్రధాన కారణం ప్రభుత్వ నిబంధనలను పాటించకపోవడమేనని అధికారులు ప్రకటించారు.
నిషేధానికి కారణాలు:
నేపాల్ ప్రభుత్వం ‘సోషల్ నెట్‌వర్క్‌ల వినియోగ నిర్వహణకు సంబంధించిన ఆదేశాలు, 2023’ పేరుతో కొత్త నిబంధనలను రూపొందించింది. ఈ నిబంధనల ప్రకారం, దేశంలో పనిచేసే ప్రతి సోషల్ మీడియా సంస్థ తప్పనిసరిగా తమ కార్యకలాపాలను నమోదు చేసుకోవాలి, నేపాల్‌లో ఒక ప్రతినిధిని నియమించాలి. ఈ చర్యల ముఖ్య ఉద్దేశం ఆన్‌లైన్ కంటెంట్‌ను నియంత్రించడం, అసత్య ప్రచారాలు, ద్వేషపూరిత ప్రసంగాలను అరికట్టడం, సైబర్ నేరాలను తగ్గించడం.ఆన్‌లైన్ కంటెంట్, సైబర్ నేరాల నియంత్రణ కోసం నేపాల్ ప్రభుత్వం రూపొందించిన నిబంధనలను పాటించడంలో మెటా, గూగుల్ వంటి దిగ్గజ సంస్థలు విఫలమయ్యాయి. ఫలితంగా, ఫేస్‌బుక్, ఇన్‌స్టాగ్రామ్, వాట్సాప్, యూట్యూబ్ వంటి ప్రముఖ సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫారమ్‌లు నేపాల్‌లో నిషేధానికి గురయ్యాయి.
సుప్రీంకోర్టు ఆదేశాలు, ప్రభుత్వ చర్య:
నిబంధనలు పాటించని సంస్థలకు నేపాల్ ప్రభుత్వం పలుమార్లు గడువు పొడిగించినప్పటికీ, అవి స్పందించలేదు. దీంతో, నేపాల్ సుప్రీంకోర్టు ఆదేశాల మేరకు కమ్యూనికేషన్స్ అండ్ ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ మంత్రిత్వ శాఖ ఈ నిషేధాన్ని అమలు చేసింది. కొన్ని సంస్థలు, టిక్‌టాక్, వైబర్ వంటివి మాత్రమే ప్రభుత్వ ఆదేశాలకు కట్టుబడి తమను నమోదు చేసుకున్నాయని మంత్రిత్వ శాఖ తెలిపింది. పెద్ద సంస్థల నిర్లక్ష్యం కారణంగానే ఈ కఠిన నిర్ణయం తీసుకోవాల్సి వచ్చిందని అధికారులు స్పష్టం చేశారు.
ఈ నిషేధం వల్ల నేపాల్ ప్రజలు, ముఖ్యంగా చిన్న వ్యాపారులు, కంటెంట్ క్రియేటర్లు తీవ్ర ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. సోషల్ మీడియా ద్వారా తమ ఉత్పత్తులను మార్కెట్ చేసే వ్యాపారాలకు ఇది పెద్ద దెబ్బ. అలాగే, సోషల్ మీడియాపై ఆధారపడి ఆదాయం పొందే యువతకు కూడా ఇది ఆర్థికంగా నష్టం కలిగిస్తుంది.
ప్రభుత్వం తీసుకున్న ఈ చర్యపై విమర్శకులు పలు ప్రశ్నలు లేవనెత్తుతున్నారు. ఇది వాక్ స్వాతంత్ర్యాన్ని అణచివేయడానికి ప్రభుత్వం చేస్తున్న ప్రయత్నమని కొందరు ఆరోపిస్తున్నారు. గతంలో టిక్‌టాక్‌పై విధించిన నిషేధం దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థకు, ప్రజల జీవనశైలికి హానికరంగా మారినట్లు వారు ఉదాహరణగా పేర్కొంటున్నారు. ఈ నిషేధం కేవలం నియంత్రణ సమస్య కాకుండా, ప్రజల ప్రాథమిక హక్కులు, డిజిటల్ ఆర్థిక వ్యవస్థపై తీవ్ర ప్రభావాన్ని చూపే అవకాశం ఉందని నిపుణులు హెచ్చరిస్తున్నారు.