Dwarka: భారత పురావస్తు సర్వే (ASI) షిప్‌రెక్ పురావస్తు విభాగం (UAW) గుజరాత్‌లోని ద్వారక బెట్ ద్వారకలలో పురావస్తు అన్వేషణను నిర్వహిస్తోంది. ఈ ప్రచారం ASI అదనపు డైరెక్టర్ జనరల్ ప్రొఫెసర్ అలోక్ త్రిపాఠి నాయకత్వంలో నిర్వహించబడుతోంది. ఈ అన్వేషణ ఫిబ్రవరి 2025లో ద్వారకలో నిర్వహించిన సర్వే పొడిగింపు.
భారతదేశంలో ద్వారక చారిత్రాత్మకంగా, పురావస్తుపరంగా సాంస్కృతికంగా ఒక ముఖ్యమైన ప్రదేశం. పురాతన గ్రంథాలలో దీని ప్రస్తావన కారణంగా, ఇది చాలా కాలంగా పరిశోధనకు సంబంధించిన అంశంగా ఉంది. అనేక మంది చరిత్రకారులు పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు ఈ ప్రాంతాన్ని అధ్యయనం చేశారు. దీని కారణంగా, ఫిబ్రవరి 2025లో, ఐదుగురు సభ్యుల ASI బృందం గోమతి క్రీక్ దక్షిణ భాగంలో అన్వేషణ నిర్వహించింది. గతంలో అన్వేషించబడిన ప్రాంతాల ప్రస్తుత స్థితిని పరిశీలించడం భవిష్యత్తులో తవ్వకం జరిగే ప్రదేశాలను గుర్తించడం ఈ సర్వే ఉద్దేశ్యం.
ఓడ శిథిలాల పురావస్తు పరిశోధన ఉద్దేశ్యం
ప్రస్తుత నౌకా శిథిలాల పురావస్తు పరిశోధన ప్రధాన లక్ష్యం మునిగిపోయిన పురావస్తు అవశేషాలను కనుగొనడం, నమోదు చేయడం అధ్యయనం చేయడం. దీనితో పాటు, ఈ ప్రాంతంలో పనిచేస్తున్న పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలకు ఓడ పురావస్తు శాస్త్ర రంగంలో కూడా శిక్షణ ఇస్తున్నారు. అధ్యయనం సమయంలో, సముద్ర అవక్షేపాలు పురావస్తు అవశేషాల శాస్త్రీయ విశ్లేషణ చేసి వాటి ప్రాచీనతను నిర్ణయిస్తారు.
మునుపటి పరిశోధన ఆవిష్కరణలు
2005 2007 మధ్య, ASI నౌకా శిథిలాల పురావస్తు విభాగం ద్వారక తీరప్రాంత సముద్ర ప్రాంతాలలో విస్తృతమైన పరిశోధనలు నిర్వహించింది. ఈ అన్వేషణలలో, పురాతన విగ్రహాలు, రాతి లంగర్లు ఇతర ముఖ్యమైన పురావస్తు అవశేషాలు కనుగొనబడ్డాయి. అయితే, ద్వారకాధీశ ఆలయం చుట్టూ బహిరంగ స్థలం లేకపోవడం వల్ల, పరిమిత ప్రాంతంలో మాత్రమే తవ్వకం చేయగలిగారు. 2007లో ఆలయ ఉత్తర ద్వారం దగ్గర జరిపిన తవ్వకాలలో 10 మీటర్ల లోతు 26 పొరలు కలిగిన నిర్మాణాలు కనుగొనబడ్డాయి. ఇక్కడ ఇనుము రాగి వస్తువులు, ఉంగరాలు, పూసలు కుండలు లభించాయి.
ఇది కూడా చదవండి: CM Chandrababu: నేడు పోలవరం సందర్శనకు సీఎం చంద్రబాబు
తదుపరి ప్రణాళికలు
ప్రస్తుత పరిశోధన పని ఓఖమండల్ ప్రాంతానికి విస్తరించబడింది. పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు సంభావ్య ప్రదేశాలను గుర్తించి, శాస్త్రీయ పద్ధతులను ఉపయోగించి వాటిని అధ్యయనం చేస్తున్నారు. ఈ పరిశోధనలో 9 మంది పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలతో కూడిన ప్రత్యేక బృందం పాల్గొంటోంది, వారికి ఓడ పురావస్తు శాస్త్రం గురించి లోతైన జ్ఞానం ఇవ్వబడుతోంది.
ఈ బృందంలో ముగ్గురు మహిళా డైవర్లు కూడా ఉన్నారు:
- డాక్టర్ అపరాజిత శర్మ (అసిస్టెంట్ సూపరింటెండింగ్ ఆర్కియాలజిస్ట్, యుఎడబ్ల్యు)
- పూనమ్ వింద్ (అసిస్టెంట్ సూపరింటెండింగ్ ఆర్కియాలజిస్ట్)
- డాక్టర్ రాజకుమారి బార్బినా (సహాయ పురావస్తు శాస్త్రవేత్త)
అదనంగా, తవ్వకం అన్వేషణ డైరెక్టర్ హేమసాగర్ ఎ. నైక్ కూడా ఈ ప్రచారంతో సంబంధం కలిగి ఉన్నారు. ఈ అధ్యయనం భారతీయ పురావస్తు శాస్త్రంలో ఒక ముఖ్యమైన అడుగుగా నిరూపించబడుతుంది, ఇది ద్వారక చుట్టుపక్కల ఉన్న చారిత్రక ప్రదేశాల ప్రాచీనత చారిత్రక ప్రాముఖ్యతను బాగా అర్థం చేసుకోవడంలో సహాయపడుతుంది.