CMS-03: భారత అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ (ఇస్రో) మరో ముఖ్యమైన అంతరిక్ష ప్రయోగానికి రంగం సిద్ధం చేసింది. భారతదేశపు అత్యంత శక్తివంతమైన రాకెట్ LVM3-M5 తన ఐదవ ప్రయాణాన్ని రేపు (నవంబర్ 2, 2025) చేపట్టనుంది. ఈ ప్రయోగం ద్వారా భారతదేశపు అత్యంత బరువైన సమాచార ఉపగ్రహం CMS-03 (కమ్యూనికేషన్ శాటిలైట్ మిషన్-03) ను అంతరిక్షంలోకి పంపనున్నారు. ఈ ఉపగ్రహం ముఖ్యంగా భారత నావికాదళానికి (నేవీ) ఒక ‘డిజిటల్ షీల్డ్’ మరియు ‘సముద్ర దృష్టి’గా పనిచేయనుంది.
ప్రయోగ వివరాలు, లక్ష్యాలు
శ్రీహరికోటలోని సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం (షార్) లోని రెండో ప్రయోగ వేదిక నుంచి రేపు సాయంత్రం 5:26 గంటలకు LVM3-M5 రాకెట్ నింగిలోకి దూసుకెళ్లనుంది. ఇందుకోసం ఇప్పటికే 25 గంటల 30 నిమిషాల కౌంట్‌డౌన్ ప్రారంభమైంది. 4,400 కిలోగ్రాముల బరువున్న ఈ CMS-03 ఉపగ్రహాన్ని జీయోసింక్రోనస్ ట్రాన్స్‌ఫర్ ఆర్బిట్ (GTO) లో ప్రవేశపెట్టనున్నారు. ఈ ఉపగ్రహం సుమారు ఏడు సంవత్సరాలు పనిచేసేలా రూపొందించబడింది. ఇస్రో ఇప్పటివరకు ప్రయోగించిన కమ్యూనికేషన్ ఉపగ్రహాల్లో ఇదే అత్యంత బరువైనది కావడం విశేషం.
CMS-03 ఒక మల్టీ-బ్యాండ్ ఉపగ్రహం. ఇది భారత ప్రధాన భూభాగంతో పాటు, చుట్టూ ఉన్న పెద్ద సముద్ర ప్రాంతాలను కవర్ చేస్తుంది. ఇంటర్నెట్ కనెక్టివిటీ, వీడియో కాన్ఫరెన్సింగ్, మారుమూల ప్రాంతాలు, నౌకలు, విమానాలకు సురక్షితమైన డేటా ట్రాన్స్‌మిషన్‌ను అందించడం దీని ప్రధాన లక్ష్యం. మునుపటి ఉపగ్రహాల కంటే ఇది ఎక్కువ సామర్థ్యాన్ని, వేగవంతమైన డేటా ప్రసార శక్తిని కలిగి ఉందని విశ్లేషకులు చెబుతున్నారు.
నావికాదళానికి అత్యంత కీలకం: GSAT-7R
CMS-03 ఉపగ్రహాన్ని GSAT-7R అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది ప్రత్యేకంగా భారత నావికాదళం అవసరాలను తీర్చడానికి రూపొందించబడింది. సముద్రాలపై సుదూర ప్రాంతాల్లో ప్రయాణించే నేవీ నౌకలు, జలాంతర్గాములు, విమానాలకు బలమైన, శత్రువులు జామ్ చేయలేని (Jam-Proof) సురక్షిత కమ్యూనికేషన్లను ఇది అందిస్తుంది.
Also Read: Jagga Reddy: ఖాతాలో ₹15 లక్షలు వేస్తానన్న మాట ఏమైంది?
CMS-03 ప్రయోగం వల్ల:
సముద్ర భద్రత పెరుగుతుంది: హిందూ మహాసముద్రం, అరేబియా సముద్రం, బంగాళాఖాతం వంటి ప్రాంతాలలో నిఘాను బలోపేతం చేయవచ్చు.
సులభమైన సమన్వయం: వివిధ నౌకల మధ్య సంభాషణలు వేగంగా జరిగి, మిషన్లు మరింత విజయవంతం అవుతాయి.
శత్రు పర్యవేక్షణ: అధికారులు ఎప్పుడైనా శత్రువుల కార్యకలాపాలను పర్యవేక్షించగలుగుతారు.
మే 2025 లో జరిగిన ముఖ్యమైన ‘ఆపరేషన్ సింధూర్’ సైనిక విన్యాసం తర్వాత ఈ ఉపగ్రహ ప్రాజెక్టుకు మరింత ప్రాధాన్యత లభించింది. ఆ ఆపరేషన్ సమయంలో, వైమానిక దళం, సైన్యం, నావికాదళం మధ్య తక్షణ కమ్యూనికేషన్ అవసరమైంది. అయితే, పాత ఉపగ్రహాల కారణంగా కమ్యూనికేషన్‌లో కొంత ఆలస్యం జరిగిందని అధికారులు గుర్తించారు.
ఈ బలహీనతను పరిష్కరించడానికి, భారత ప్రభుత్వం సైనిక కమ్యూనికేషన్లను బలోపేతం చేయాలని నిర్ణయించింది. ఆ $3 బిలియన్ల గూఢచారి ఉపగ్రహ ప్రాజెక్టులో CMS-03 ఒక ముఖ్యమైన భాగం. భవిష్యత్తులో ‘ఆపరేషన్ సింధూర్ 2.0’ వంటి క్లిష్ట పరిస్థితుల్లో నేవీ, వైమానిక దళం, సైన్యం మధ్య సమన్వయాన్ని ఈ ఉపగ్రహం ఎంతో మెరుగుపరుస్తుందని శాస్త్రవేత్తలు విశ్వాసం వ్యక్తం చేస్తున్నారు.
LVM3-M5 రాకెట్
ఇస్రో యొక్క అత్యంత విశ్వసనీయమైన ఈ LVM3 (లాంచ్ వెహికల్ మార్క్-3) రాకెట్ ఇప్పటికే నాలుగు విజయవంతమైన ప్రయోగాలు పూర్తి చేసింది. ఇందులో భాగంగా చంద్రయాన్-3 ప్రయోగం కూడా ఉంది, దీని ద్వారా భారతదేశం చంద్రుని దక్షిణ ధ్రువంపై విజయవంతంగా ల్యాండ్ అయిన మొదటి దేశంగా చరిత్ర సృష్టించింది. ఈ అద్భుతమైన చరిత్రను కొనసాగిస్తూ, LVM3-M5 ప్రయోగానికి రాకెట్ అన్ని విధాలా సిద్ధంగా ఉంది.